کد مطلب:210983 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:112

ذوالزمام السابق
یكی از القاب امام جعفر صادق علیه السلام ذوالزمام السابق است این كلمه یعنی دارای ریاست گذشته یا زمامدار دین به نحو سابق یا مجدد زمام شریعت این صفتی است كه اختصاص به امام جعفر صادق دارد و پس از او تا امام عصر كسی این منصب را ندارد چه در میان ائمه دین علیهم صلوات الله اجمعین سه نفر بودند كه مفهوم و منطوق و مدلول دین را علما و عملا مستدلا و مبرهنا به مردم آموختند و جزئیات احكام و شریعت را در یك فرصت كافی در قالب الفاظ ریختند و مكتبی به وجود آوردند كه در صحنه عالم وجود نظیر نداشته و ندارد.

اول امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه السلام كه باب مدینه علم بوده و منادی سلونی قبل ان تفقدونی و مفتخر بلو كشف الغطاء ما ازددت یقینا بوده كتاب نهج البلاغه و قریب چهارده هزار كلمات قصار او بهترین معرف مقام علمی آن حضرت بوده است.

دوم امام جعفر صادق علیه السلام است كه همان طومار بسته را گشود و همان صحیفه علوی را گسترد و علوم جدش را رونق داد و مكتب جعفری را گشود و بساط علم و فضیلت را گسترد.

سوم صاحب الزمان حجة بن الحسن العسكریست كه در ظهور خود همان صحیفه را باز می كند و علوم دین را می گستراند و تجدید عهد می نماید و شریعت را زنده می كند و همان منطق را از نو آغاز می نماید.

بقیه ائمه دین در اعصار خود این فرصت را نیافتند كه بدین شرح بسط علم و دین دهند و دین را از نظر علم بگشایند و اسلام را بدین صورت معرفی كنند ولی بهر نحوی بوده به مقتضای محیط روز تا آنجا كه می شد مشكلات روز را برطرف ساختند.

امام صادق علیه السلام پس از جدش شروع به تجدید عهد علم و دانش نموده و چون اصحاب و تابعین از بین رفته بودند و جز اندكی باقی نمانده بود و اگر فاصله بیشتر می خورد ممكن



[ صفحه 61]



بود به كلی احكام حلال و حرام دین و مسائل علمی اسلام و قوانین اجتماعی آسمانی قرآن از بین برود و لذا با فترت سیاسی بین اموی و عباسی این فرصت بسیار طولانی كه قریب نیم قرن طول كشید بیست سال آن را امام محمد باقر و سی سال آن را امام جعفر صادق علیهماالسلام به نشر و اعلاء كلمه ی توحید و گستردن بساط علم و دانش پرداخت و تمام علماء اعلام اسلام و فقها و محدثین و متكلمین - مفسرین همه را علم و فضیلت آموخته و این لقبی بوده كه طبقه فاضله كشورها به آن حضرت دادند و گفتند «هو الناطق و ذوالزمام السابق» سبقت امام در حسب و نسب محرز است زیرا او از پدر پیغمبر به خاتم النبیین و به علی بن ابیطالب باب مدینه علم می پیوندد و از طرف مادر به ابوبكر از یك طرف و به پادشاهان ایران از طرف جده اش شهربانو مادر امام سجاد متصل می گردد.

چنانچه ابن خلكان می گوید قاسم و علی بن الحسین هر دو خاله زاده بودند كه مادرشان دختر یزجرد بود و او در بین عرب و عجم دو بزرگی و جلالت شأن جمع كرده است و وارث عظمت روحی اخلاقی هر دو بود كه در نسب علم و دین را به میراث برده و در حسب اخلاق و فضیلت را بدان آموخته است.

امام صادق به جهاتی ذوالزمام السابق بوده از جهت علم و عبادت و زهد و تقوی و ورع و فضیلت و كمال از جهت منادی سلونی قبل ان تفقدونی - از جهت لو كشف الغطاء ما ازددت یقینا از جهت تجدید احكام شریعت و احیای دین از جهت استدلال و برهان بر توحید از تمام عناصر و موالید گوی سبقت را ربوده و زمام سابقه دین و علم را به دست گرفته و علم و فضیلت را عملا به دنیای بشریت نشان داد تا چیزی مكتوم نماند.

امام صادق تمام رشته های علمی را تعلیم كرد هیچ فنی نبوده كه از نظر او در تقسیم علوم و آموزش و پرورش مخفی و مكتوم بماند یا فراموش گردد او بود كه ثابت كرد كه حضرت محمد خاتم النبیین دارای علوم اولین و آخرین بوده و اهل بیت او شایسته ترین افراد به ارث علم و فضیلت او بودند و لذا برای آنكه دنیای بشریت پس از 14 قرن اعتراف كنند پیروان مكتب جعفری در علم و فضیلت و استدلال و كمال بر تمام فرق عالم برتری دارند مكتب جعفر بن محمد را با فرصتی بسط داد و سنن نبوی را رونق داد و طوایف مختلف مسلمین را ریزه خوار خوان او كرد.

اكنون ای بشر دنیا ای خوانندگان باوجدان وقتی شایسته و صلاح باشد كه از ائمه



[ صفحه 62]



اربعه سنت كه شاگردان امام جعفر صادق بوده اند بشود تقلید و پیروی كرد آیا نمی توان از استاد بزرگوارشان كه در هر جهت برتری دارد تقلید و پیروی نمود؟!

آنها شاخه های شجره نبوت بودند كه از ریشه و منبع علم و فضیلت آسمانی استفاده می كردند و این خود دلیلی روشن بر بقاء و ثبات و ایقان و استحكام مذهب جعفری می باشد و بهترین دلیل بر تمسك شیعه بدین مكتب است كه مشحون علم دین و فضیلت می باشد.